MyKavala: 2013

Ένα από τα πιο έντονα στοιχεία της εικόνας της Καβάλας είναι η Ακρόπολή της. Καθώς ορθώνεται στην κορυφή της χερσονήσου της Παναγίας δένεται μ'ένα αρμονικό σύνολο με τα σπίτια της ομώνυμης ιστορικής συνοικίας που κλιμακωτά εκτείνεται ολόγυρα της.

το κάστρο την κορυφή της χερσονήσου της Παναγίας

Το Κάστρο η αλλιώς Φρούριο, είναι ένα μόνο μέρος από τα τείχη της υπέροχης παλιάς πόλης. Είναι σίγουρα το ομορφότερο μέρος, στο ψηλότερο σημείο και αυτό που βέβαια σώζεται σχεδόν ολόκληρο.. Τα τείχη της πόλης έχουν μια πολύ παλιά ιστορία. Πρωτοχτίστηκαν στις αρχές του 5ου π.Χ αιώνα με ογκόλιθους ντόπιου γρανίτη μήκους ως και 1,80 μετρών. Μέρος των τειχών αυτών σώζεται μέχρι και σήμερα σε πολλά σημεία- κυρίως στα δυτικά- της συνοικίας. Τα τείχη αυτά επεκτάθηκαν και επισκευάστηκαν από τους Βυζαντινούς, ενώ στα 1306 μΧ χτίστηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ανδρόνικο Β' Παλαιολόγο το "Μαύρο Τείχος". Η σημερινή ακρόπολη της Καβάλας κτίστηκε-στο μεγαλύτερο μέρος της-το πρώτο τέταρτο του 15ου αιώνα. Διαδέχτηκε τη Βυζαντινή ακρόπολη της Χριστούπολης-που είχε καταστραφεί το 1391 μαζί με την υπόλοιπη πόλη-ενσωματώνοντας στην κατασκευή της τα ερείπιά της. Πιθανά από την παλιότερη Βυζαντινή ακρόπολη να προέρχονται ο κεντρικός κυλινδρικός πύργος- η ύπαρξη ενός οχυρού πύργου, κατοικία του φρούραρχου και κατάλληλου για προβολή της τελευταίας άμυνας, ήταν κοινή στις Βυζαντινές Ακροπόλεις-καθώς και η δεξαμενή.

άποψη της πόλης μέσα από τις πολεμίστρες

Βέβαια παραμένει άγνωστη η αρχική μορφή αυτών των κτισμάτων, που προσαρμόστηκαν στη μεταγενέστερη οχυρωματική κατασκευή. Η κατασκευή ακολουθεί τη διαμόρφωση του εδάφους και περιλαμβάνει έναν εξωτερικό περίβολο με τρεις πύργους και δύο εισόδους. Είναι το μέρος στο οποίο βρίσκεται σήμερα το καλοκαιρινό θεατράκι του φρουρίου.Tο εσωτερικό τμήμα, το ασφαλέστερο, περιλαμβάνει μεγάλη δεξαμενή νερού, αποθήκη πυρομαχικών, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή και τον κεντρικό πύργο για την τελευταία άμυνα. Στις επάλξεις έφτανε κανείς με μικρές σκάλες, κτισμένες κατά διαστήματα, που διατηρούνται ως σήμερα. Αυτό το εσωτερικό μέρος έχει μήκος 90 μέτρα , πλάτος 3,6 και περιφέρεια περίπου 200 μέτρα, ενώ ο κεντρικός πύργος έχει ύψος 18 μέτρα. Ο εσωτερικός περίβολος αποτελούσε και το σπουδαιότερο τμήμα της ακρόπολης γιατί περιέκλειε όλους του χώρους τους απαραίτητους για την άμυνά της. Τη δεξαμενή του νερού, την αποθήκη πυρομαχικών και τροφίμων, στο κτίσμα που ονομάζουμε σήμερα "φυλακή", χώρους κατάλληλους για καταλύματα φρουράς, στην κατασκευή του "φυλακίου", καθώς και πύργο απομονωμένο, κατάλληλο για προβολή μιας τελευταίας άμυνας.

η νότια πλευρά, όπως φαίνεται από τον κεντρικό πύργο

Ολόκληρη η ακρόπολη είναι χτισμένη με ακατέργαστες πέτρες τοπικού γρανίτη, ανακατεμένες με κομμάτια από τούβλα και μάρμαρα σε δεύτερη χρήση, ενωμένες μεταξύ τους με άφθονο ασβεστοκονίαμα. Τα θραύσματα μαρμάρων συναντιούνται ιδαίτερα στα ανώφλια και στα κατώφλια των πυλών της ακρόπολης καθώς και στις εισόδους του κεντρικού κυλινδρικού πύργου και της φυλακής. Οι Τούρκοι μετά την ανακατάληψη του Κάστρου, τον Αύγουστο του 1425, ακολουθώντας το παράδειγμα των Βενετών, συνέδεσαν κανονικά την ακρόπολη με τα τείχη της χερσονήσου, δημιουργώντας έτσι τον εξωτερικό περίβολο.

Μετά τον 16ο αιώνα η ακρόπολη συνδέθηκε στενά με την ιστορία της Καβάλας. Στην οικοδομική δραστηριότητα της εποχής του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, που τόσα πρόσφερε στη νέα πόλη, μπορεί να αποδοθεί το κτίσιμο της φυλακής, η αποθήκη μάλλον των πυρομαχικών και τροφίμων που βρήκε ο Εμβλιγιά Τσελεμπή στην ακρόπολη, το 1667.Τον 18ο αιώνα στην ακρόπολη φυλακίζονται σημαίνοντα πρόσωπα (από τότε η αποθήκη των πυρομαχικών και τροφίμων μετονομάστηκε σε φυλακή). Την εποχή εκείνη ή και λίγο αργότερα, όπως δείχνει η πολύ πρόχειρη τοιχοποιία, χτίστηκε και το μικρό τζαμί πάνω από τη δεξαμενή. Τον 19ο αιώνα πέρασε ο Β. Νικολαΐδης από την Καβάλα. Βρίσκει στην ακρόπολη δεκαέξι κανόνια και επισημαίνει την αδυναμία της απέναντι σε μια δυνατή επίθεση από τη μεριά της θάλασσας. Η ακρόπολη της Καβάλας ήταν το τελευταίο καταφύγιο και η στερνή ελπίδα των κατοίκων της παλαιάς πόλης , από τις πολιορκίες και τους αποκλεισμούς των πειρατών και των άλλων εχθρών.

ο κεντρικός πύργος του κάστρου

Η Καβάλα σύντομα επεκτάθηκε έξω από τον περίγυρο της χερσονήσου απέκτησε μεγάλο ναυπηγείο και ένα πολύ σπουδαίο εμπορικό λιμάνι. Αυτή η ακμή της πόλης είχε σαν αποτέλεσμα τις συχνές επιδρομές εναντίον της από τους πειρατές και τους χριστιανικούς στόλους που ιδιαίτερα τον 17ο αιώνα δρούσαν στο Αιγαίο. Οι αυξημένες αμυντικές ανάγκες επέφεραν ορισμένες αλλαγές στο χώρο της ακρόπολης. Για τελευταία φορά η ακρόπολη χρησιμοποιήθηκε στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου όταν καταλήφθηκε από τα στρατεύματα κατοχής. Το κτίσμα αυτό κατεδαφίστηκε μεταπολεμικά. Ίχνη του διακρίνονται στο έδαφος καθώς και στην πρόσοψη του φυλακίου. Σήμερα είναι από τα πρώτα σημεία που "επιβάλλεται" να επισκεφτεί κανείς, μια που εκεί μπορεί να τραβήξει τις ωραιότερες φωτογραφίες. Ίσως η ανάβαση στο Κάστρο να είναι λίγο κουραστική όμως η διαδρομή και η ομορφιά που θα αντικρίσει κανείς ανεβαίνοντας είναι η καλύτερη ανταμοιβή . Από αυτό όταν έχει καθαρή ατμόσφαιρα μπορεί κανείς να δει πεντακάθαρα τη Θάσο, τις χερσονήσους της Νέας Περάμου και του Αγίου Όρους ακόμα και τη Σαμοθράκη. Παρακάτω μερικές φωτογραφίες από το εσωτερικό του κάστρου, αλλά και η θέα που αντικρίζεις, όταν βρίσκεσαι μέσα σ'αυτό: